Mustafa Çevik
TOPLUMDA YAYGIN OLAN DEİZM Mİ PRATİK ATEİZM Mİ?
Son zamanlarda özellikle gençler arasında “deizm” düşüncesinin yaygınlaştığına dair bir çok yayın yapıldı. Bu yayınlara bağlı olarak da tv programları yapıldı.
Doğrusu bu alanda yapılmış çok fazla araştırma yoktur ne yazık ki. Son dönemde (Haziran 2017) MAK Danışmanlık tarafından yapılan saha çalışmasında deizmin çoğunlukla şehirlerde ve % 6 oranında olduğu saptanmıştır.
Dolayısıyla deizmin toplumda çok hızla yükselen bir trend olduğunu söyleyenlerin çoğunlukla kendi kişisel ve amatörce gözlemlerine dayandığı söylenebilir.
Bir çok kişi deizm, ateizm ve teizm arasındaki farkı bilmez bile. Aksine toplumumuzda insanların büyük oranda kaderci olduklarını söylemek daha doğrudur. Çünkü bir çok kişi başına gelen özellikle kötü olayların kaçınılmaz olan kaderinin sonucu olduğuna inanır. Edebiyattan sinemaya, şarkı sözlerinden atasözlerine bu kaderci ve alın yazısı anlayışını çok net bir şekilde görebilirsiniz.
Bu çerçeveden bakıldığında kaderci bir toplum olduğumuz rahatlıkla söylenebilir.
Ancak giderek yükselen anlayışın aslında deizm değil pratik ateizm olduğunu söylemek mümkündür diyebiliriz. Teorik ateist olan kişi Allah'ın var olmadığını bilerek ve kasten gerekçe bulur. Hatta başkasının inanmaması konusunda da gerektiğinde propaganda yapar. Ama pratik ateizm farklıdır. Aslında teorik olarak ateist sayılmazlar bunlar. Pratik ateizm Allah'ın varlığına inanıp onu dünyevi işine karıştırmamaktır. Veya başka bir deyişle Allah'a inandıktan sonra yokmuş gibi yaşamaktır. Bu insanlarda çoğunlukla Allah inancı iki nedenle varlığını sürdürür. Birincisi “ne olur ne olmaz” korkusuyla ölüm sonrasında “azab”tan kurtulmak. İkincisi de evrendeki işleyişin içerdiği gizem karşısında çaresizlik.
Aslında dinin yaygınlaşması önünde pratik ateizm ateizmden daha tehlikeli ve yıkıcıdır. Dinin bütün yaşam alanından çıkarılmasına hizmet eder bu anlayış. Kişi Allah'a inanır ama ticaret yaparken, eğitim yaparken, insanlarla iletişim kurarken vs. o yokmuş gibi davranır. Ahlak alanında ve yaşamı düzenleyen kurallarda Allah'ı gözardı etmek bir tür sekülerleşme ve dünyevileşmedir. Zihinsel ve fiziksel evrene dair her türlü anlamlandırma seküler ve dünyevidir, dini değildir. Dini veya ilahi bir anlamlandırma gereği duyulmaz. Ancak zorda kalındığında veya izahi yapılamayan olaylar ile karşılaştığında dini veya ilahi bir anlamlandırmaya başvurulur.
Böyle bir yaşam tarzının belki “deizm” ile karıştırılması mümkündür. Ancak deizm ile pratik ateizmin çok farklıdır. Deizmde Allah'ın evren ve içindeki olaylarla ilişkisini kestiğine inanılır, pratik ateizmde böyle bir ilişki kesme yoktur. İnsanın zihin tembelliğinden ve dünyevileşmeden kaynaklanan bir tür unutma ve öteleme sonunda varılan bir inançtır pratik ateizm.
İnsan fazla meşguldür. Şehirlerde örülmüş yaşam insanın derinlikli düşünmesini engellemektedir. İnsan aynaya bakarken salt fiziğinin ötesinde bir şey görecek vakti bulamamaktadır. Sanayileşme ve modernleşme sonrası insanın uğradığı bu zihinsel işgal düşünmenin durma noktasıdır. İnsan artık sadece olgular üzerinde durmaktadır. Bu olgucu (pozitivist) yaşam tarzı dünyayı sadece dünya ile, fiziksel olanı sadece fiziksel ile yorumlama durumuna getirmiştir.
Yaşamın ve anlamın merkezine yaratıcıyı koymak kolay olmayacaktır. Bunun için insana düşünmeyi öğretmek gerekir. Görünen şeyin (fenomenin) sadece görünenden ibaret olmadığını hatırlatacak bir yaşam tarzı oluşturmak gerekir. Fazla düşünmenin din için ve ruh sağlığı için tehlike olduğu, “düşünen adam” heykelinin üniversite bahçelerine değil de akıl hastanesinin bahçesinde olduğu bir kültürde derinlikli düşünme bekleyemeyiz. Bu düşünmenin durmasıdır. Tefekkürü ibadet sayan bir gelenekten “düşünmeyi” dinsizliğe götüren bir köprü gibi gören bir gelenek çıkarmak ancak pratik ateizme hizmet edecektir ne yazık ki.
https://twitter.com/drmcevik
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder